Hukukta Dava Türleri ve Birbirine Bağlı Davalar

Hukukta Dava Çeşitleri ve Özellikleri

Hukuk sisteminde, farklı ihtilafların çözümü için çeşitli dava türleri bulunmaktadır. Bu davalar, temelde hukuki ilişkilerin niteliğine ve tarafların taleplerine göre sınıflandırılır. İşte hukukta en yaygın dava çeşitleri ve özellikleri:

1. Medeni Davalar

Medeni davalar, özel hukuk alanına giren ve bireyler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlayan davalardır. Bu davalar, genellikle mal, mülk, aile hukuku ve borçlar hukuku gibi konuları kapsar.

Örnekler: Boşanma davaları, miras davaları, tazminat davaları, sözleşme ihlali davaları.
Özellikler: Taraflar arasında eşitlik ilkesi geçerlidir. Davalar, genellikle sulh veya asliye mahkemelerinde görülür.

2. Ceza Davaları

Ceza davaları, toplum düzenini bozan suç teşkil eden eylemlerin yargılandığı davalardır. Bu davalarda, devlet adına savcılık tarafından iddia makamı oluşturulur.

Örnekler: Hırsızlık, dolandırıcılık, adam öldürme, trafik suçları.
Özellikler: Davalar, ceza mahkemelerinde görülür. Sanık, savunma hakkına sahiptir ve suçun ispatı gereklidir.

3. İdari Davalar

İdari davalar, kamu kurumları ile bireyler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar. Bu davalar, idarenin işlemlerine karşı açılır.

Örnekler: Vergi ihtilafları, kamu ihale davaları, imar planı itirazları.
Özellikler: Davalar, idare mahkemelerinde görülür. İdarenin işlemlerinin hukuka uygunluğu denetlenir.

4. Anayasa Davaları

Anayasa davaları, temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği durumlarda açılan davalardır. Bu davalar, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yoluyla açılabilir.

Örnekler: İfade özgürlüğü ihlali, mülkiyet hakkı ihlali, adil yargılanma hakkı ihlali.
Özellikler: Anayasa Mahkemesi, ihlal iddialarını inceler ve karar verir.

5. Ticari Davalar

Ticari davalar, ticaret hukuku kapsamında ticari işletmeler ve tacirler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar.

Örnekler: Şirketler arası anlaşmazlıklar, kambiyo senetlerine ilişkin davalar, iflas davaları.
Özellikler: Davalar, ticaret mahkemelerinde görülür. Ticari teamüller ve kanunlar ön plandadır.

6. İş Davaları

İş davaları, işçi ve işveren arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar. Bu davalar, iş hukuku kapsamında değerlendirilir.

Örnekler: İşten çıkarma davaları, ücret alacakları, sendikal hak ihlalleri.
Özellikler: Davalar, iş mahkemelerinde görülür. İşçi lehine koruyucu hükümler uygulanır.

İç İçe Geçmiş Davalar

Bazı durumlarda, farklı dava türleri birbiriyle iç içe geçebilir. Örneğin, bir boşanma davası (medeni dava) sırasında taraflar arasında şiddet iddiaları gündeme gelirse, bu durum aynı zamanda bir ceza davasına da konu olabilir. Benzer şekilde, bir ticari dava sırasında idari bir işlemin iptali talep edilebilir. Bu tür durumlarda, davaların birbirinden ayrılması ve farklı mahkemelerde görülmesi gerekebilir.

İç İçe Geçmiş Davalar ve Hukuki Karmaşa

Hukuk sisteminde, bazı davalar birbiriyle iç içe geçerek karmaşık bir yapı oluşturabilir. Bu durum, hem taraflar hem de mahkemeler açısından zorlu bir süreci beraberinde getirir. İç içe geçmiş davalar, genellikle farklı hukuk dallarının kesiştiği noktalarda ortaya çıkar. İşte bu tür davalara ilişkin detaylar:

1. Medeni ve Ceza Davalarının İç İçe Geçmesi

Medeni ve ceza davalarının iç içe geçmesi, özellikle aile hukuku ve ceza hukuku alanlarında sıkça görülür. Örneğin, bir boşanma davası sırasında taraflardan birinin diğerine karşı şiddet uyguladığı iddia edilirse, bu durum hem medeni hem de ceza davasına konu olabilir.

Örnek: Boşanma davası sırasında eşlerden biri, diğerine karşı "aile içi şiddet" suçlamasıyla ceza davası açabilir. Bu durumda, medeni mahkemede boşanma davası devam ederken, ceza mahkemesinde de şiddet iddiaları incelenir.
Sonuç: Taraflar, hem medeni hem de ceza hukuku kapsamında farklı yükümlülüklerle karşı karşıya kalabilir.

2. İdari ve Ticari Davaların İç İçe Geçmesi

İdari ve ticari davaların iç içe geçmesi, genellikle kamu kurumları ile özel şirketler arasındaki ihtilaflarda ortaya çıkar. Örneğin, bir kamu ihalesine katılan şirket, ihale sürecinde idarenin haksız uygulamaları olduğunu iddia ederse, bu durum hem idari hem de ticari davaya konu olabilir.

Örnek: Bir inşaat şirketi, kamu ihalesinin iptali için idare mahkemesine dava açarken, aynı zamanda ihale sürecinde uğradığı zararların tazmini için ticaret mahkemesinde dava açabilir.
Sonuç: İdari ve ticari davaların bir arada yürütülmesi, süreci karmaşık hale getirebilir.

3. Anayasa Davaları ile Diğer Davaların İç İçe Geçmesi

Anayasa davaları, temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği durumlarda açılır. Bu davalar, diğer dava türleriyle iç içe geçebilir. Örneğin, bir medeni dava sırasında temel hakların ihlal edildiği iddia edilirse, bu durum Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruya neden olabilir.

Örnek: Bir miras davası sırasında, mirasçıların mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddia edilirse, bu durum hem medeni mahkemede hem de Anayasa Mahkemesi’nde incelenebilir.
Sonuç: Anayasa davaları, diğer davaların sonuçlanmasını beklemeyi gerektirebilir.

4. İş Davaları ile Ceza Davalarının İç İçe Geçmesi

İş davaları ile ceza davalarının iç içe geçmesi, özellikle işyerinde yaşanan suçlar veya iş kazaları durumunda ortaya çıkar. Örneğin, bir iş kazası sonucunda işçi, işverene karşı tazminat davası açarken, aynı zamanda ceza davası da açılabilir.

Örnek: İşyerinde yaşanan bir kaza sonucunda işçi, işvereni "taksirli yaralama" suçundan dolayı ceza mahkemesine şikayet ederken, aynı zamanda iş mahkemesinde tazminat davası açabilir.
Sonuç: İş ve ceza davalarının bir arada yürütülmesi, süreci uzatabilir ve karmaşık hale getirebilir.

Çözüm Önerileri

İç içe geçmiş davaların karmaşık yapısı, sürecin uzamasına ve tarafların mağdur olmasına neden olabilir. Bu tür durumlarda:

Uzman Avukat Desteği: Farklı hukuk dallarında uzmanlaşmış avukatlar, sürecin daha sağlıklı yürütülmesine yardımcı olabilir.
Arabuluculuk: Taraflar arasında uzlaşma sağlanması, davaların birbirinden ayrılmasını kolaylaştırabilir.
Mahkemeler Arası Koordinasyon: Farklı mahkemeler arasında koordinasyon sağlanması, sürecin hızlandırılmasına katkıda bulunabilir.

Duvarcı Hukuk, Avukat Ayşe Duvarcı, Konya Avukat
www.avukatayseduvarci.com